Co powinieneś wiedzieć o spalinach samochodowych?

Spaliny samochodowe

W dużych miastach i aglomeracjach miejskich ogromnym problemem są zanieczyszczenia powietrza powodujące smog. Okresowo nawet i w Polsce nie można było odetchnąć świeżym powietrzem z uwagi na wszechobecne spaliny. Są one generowane między innymi przez silniki samochodowe. Wydobywają się z rury wydechowej pojazdu, w wyniku spalania paliwa w silnikach benzynowych, gazowych czy typu diesel. Co wchodzi w skład spalin samochodowych i jak duże zagrożenie stanowią one dla każdego z nas?

Różne kolory dymu spalin i co to oznacza?

Sprawnie działające auto przy pracy powinno generować niemalże bezbarwne spaliny, które nie są widoczne dla innych. Natomiast jeśli dym spalin ma określony kolor, sytuacja ta jest niebezpieczna. Dym może przybrać barwę:

• Czarną – niczym niezwykłym nie będzie wydobywanie się z rury wydechowej czarnych obłoków dymu, jeśli mamy do czynienia z samochodem wyposażonym w silnik Diesla. Widoczne są one zwłaszcza przy uruchamianiu auta i poddawaniu go większemu obciążeniu. Natomiast czarny dym przy spokojnej jeździe może oznaczać rozregulowanie lub awarię układu wtryskowego, defekt układu oczyszczającego spaliny, uszkodzenie turbosprężarki lub nieszczelność gumowych rur. Rzadziej czarny dym będziemy widoczny z rury samochodu z silnikiem benzynowym. Jeśli tak jest, to czarny obłok dymu wskazywać może na problemy z układem sterowania jednostki napędowej.
• Szarą – szare spaliny, którym towarzyszy intensywny, przykry zapach, mogą świadczyć o otrzymywaniu przez silnik zbyt bogatej mieszanki paliwowo-powietrznej lub o zbyt dużym dawkowaniu paliwa, w wyniku np. uszkodzenia czujnika temperatury.
• Niebieską – niebieski dym spalinowy świadczy o przedostawaniu się do komór silnika oleju, co może być spowodowane uszkodzeniem pierścieni tłokowych lub gładzi cylindrów. Innym powodem, dla wydobywania się z rury wydechowej niebieskich obłoków dymu jest znaczne zużycie uszczelniaczy zaworów lub awaria turbosprężarki.
• Białą – kłęby białego dymu wydobywające się z rury wydechowej pojazdu niekoniecznie oznaczają jego awarię. Może to być nieszkodliwa para wodna, która zgromadziła się w układzie wydechowym. Biały dym najbardziej widoczny jest przy niskich temperaturach. Jeśli jednak taki kolor dymu spalinowego pojawia się nie przy rozruchu samochodu, ale po przejechaniu dłuższego dystansu, może to być sygnał uszkodzenia uszczelki pod głowicą lub samej głowicy. Biały dym wytwarzany jest w związku z przedostawaniem się do cylindrów płynu chłodniczego.

Obserwacja koloru dymu spalinowego pomoże nam postawić diagnozę stanu samochodu i problemów z silnikiem.

Czy spaliny są szkodliwe?

Można jednak ograniczać ich ilość, a zwłaszcza liczbę substancji toksycznych, jakie wchodzą w ich skład. Dzięki temu dba się o lepszą jakość powietrza, jakim oddychamy oraz o ekologię. Dzięki nowoczesnym katalizatorom, wysokosprawnym silnikom i licznym systemom wdrażanym w budowę silników spalinowych, zdecydowanie zredukowano na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat wszystkie formy zanieczyszczeń. Nie można jednak wyeliminować całkowicie ze spalin samochodowych dwutlenku węgla. Dlatego spaliny nadal są szkodliwe dla człowieka i innych organizmów żywych.

Spaliny to mieszanina substancji gazowych, ciekłych i w stanie stałym. W ich składzie znajdziemy produkty spalania zupełnego i niezupełnego. Do pierwszej grupy zaliczyć należy:

• dwutlenek węgla CO₂,
• wodę H₂O,
• trójtlenek siarki SO₃.

Produktami spalania niecałkowitego są węglowodory i ich pochodne:

• węglowodory HC,
• tlenek węgla CO,
• pochodne węglowodorów, m.in. aldehydy RCHO,
• sadza C,
• tlenek siarki.

Diesel czy benzyna produkują więcej szkodliwych spalin?

Silniki diesla są bardziej ekologiczne od benzynowych, ponieważ w spalinach powstających w czasie spalania ropy znajdują się mniejsze ilości trujących toksyn, w tym tlenku węgla i węglowodorów. W nowoczesnych, wysokoprężnych jednostkach napędowych Diesla występuje znaczna redukcja tlenków azotu oraz cząstek stałych.

W jaki sposób można zmniejszać poziom spalin?

Wszystkim nam powinno zależeć na minimalizowaniu poziomu emisji spalin. Przeciętny człowiek może się do tego przyczynić dzięki stosowaniu odpowiednich filtrów w swoim samochodzie oraz poprzez kupowanie samochodów wyposażonych w nowsze silniki, blokujące dużą ilość groźnych składników spalin samochodowych.

W zastosowaniu przy ograniczaniu emisji spalin są wszelkiego rodzaju filtry, m.in.:

• filtr AdBlue – mocznik w proszku, rozcieńczany wodą, który rozkłada NOx na azot i wodę,
• filtr cząstek stałych – DPF lub FAP montowany jest w układach wylotowych silników z zapłonem samoczynnym i odpowiada za oczyszczanie spalin z cząsteczek sadzy.

W samochodach osobowych w silnikach z zapłonem samoczynnym występują różne metod ograniczania emisji substancji szkodliwych. Taki efekt uzyskuje się dzięki stosowaniu bezpośredniego wtrysku paliwa i wysokiemu ciśnieniu wtrysku. Wykorzystywana jest recyrkulacja spalin i rozrząd wielozaworowy ze zmiennymi parametrami. Silniki te mają układy dolotowe o zmiennej geometrii, doładowanie z chłodzeniem powietrza, elektroniczne systemy sterowania i katalityczne oczyszczanie spalin.  Reaktor katalityczny z ceramicznego lub metalowego nośnika katalitycznego zwiększa redukcję emisji CO nawet do 40 proc., dzięki czemu spaliny są mniej szkodliwe.

Podsumowanie artykułu

Producenci samochodów z silnikiem spalinowym dążą do maksymalnego ograniczania emisji spalin oraz zmniejszenia ilości groźnych substancji chemicznych, jakie w nich występują. Dzięki zaawansowanej technice i filtrom można będzie w przyszłości cieszyć się czystszym powietrzem.