Dynamiczny rozwój branży motoryzacyjnej niewątpliwie przyczynia się do rozwoju gospodarki. Niestety również znacząco oddziałuje na środowisko naturalne. Ilość spalin pochodzących z samochodów osobowych i innych środków transportu wciąż rośnie, a co więcej spaliny samochodowe są równie szkodliwie dla ludzi co zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu – a zdaniem niektórych – nawet bardziej, ponieważ zanieczyszczenia motoryzacyjne rozprzestrzeniają się w bardzo dużych stężeniach w centrach dużych miast.
Co wydobywa się z naszego samochodu?
Do podstawowych związków wydobywających się z rury wydechowe należy: CO2, czyli dwutlenek węgla, woda, tlenek węgla, tlenki azotu, tlenki siarki, węglowodory i pyły, w tym PM10 i PM2,5. Większość z nich jest szkodliwa dla człowieka. Najgroźniejszym z nich jest tlenek węgla, który potocznie określany jest mianem “cichego zabójcy”. Jest to bardzo silna trucizna, bezbarwna i bezwonna, która wdychana przez dłuższy czas może doprowadzić do śmierci. Tlenki azotu, które w powietrzu występują głównie jako tlenek i dwutlenek azotu są jednym z głównych składników smogu. Oba są równie niebezpieczne dla naszego zdrowia. Paliwa samochodowe składają się również z węglowodorów. Węglowodory powstają w wyniku niecałkowitego spalania związków organicznych. Jednym z niebezpiecznych węglowodorów jest benzo(a)piren, który ma właściwości rakotwórcze. Pyły emitowane przez transport publiczny to przede wszystkim cząsteczki sadzy, popiołów i metali ciężkich, które ze względu na swoje niewielkie rozmiary z łatwością przenikają do dróg oddechowych i płuc, powodując kaszel, trudności z oddychaniem czy silne alergie.
Skala zanieczyszczeń gazami wydechowymi w Polsce
Zatrważający jest fakt, że jakość powietrza w Polsce należy do jednego z najgorszych w Europie. Udział samochodów w emisji zanieczyszczeń jest o wiele większy w miastach o dużym natężeniu ruchu. Tak duży problem zanieczyszczenia powietrza spalinami samochodowymi ma kilka przyczyn, na które składa się:
- dynamiczny wzrost liczby pojazdów,
- zły stan techniczny samochodów,
- dopuszczenie do ruchu samochodów starych,
- brak odpowiedniej infrastruktury drogowej.
To, co jest najbardziej charakterystyczne dla Polski, to dynamiczny wzrost liczby samochodów. W przeciągu ostatnich kilku lat liczba samochodów osobowych przypadająca na 1000 mieszkańców wzrosła o prawie ¼. Niestety, dynamiczny wzrost liczby samochodów nie przekłada się na rozwój infrastruktury drogowej. Co prawda, w Polsce powstała sieć obwodnic i autostrad, ale w dalszym ciągu problemem jest infrastruktura drogowa w centrach miast.
Nowe pojazdy dopuszczane do użytku muszą spełniać coraz to bardziej wygórowane normy emisji spalin. Dla samochodów osobowych obecnie obowiązuje norma emisji spalin EURO 6. Jednak w dalszym ciągu na polskich drogach jeździ wiele pojazdów starszych, które spełniają co najwyżej normę EURO 1.
Przykładowe działania ograniczające emisję spalin samochodowych
Miasta europejskie stosują wiele rozwiązań mających na celu ograniczenie emisji spalin samochodowych i tym samym zmniejszenie poziomu zanieczyszczeń powietrza. Części z nich z powodzeniem można wykorzystać także w Polsce. Oto niektóre z nich:
Strefa ograniczonej emisji spalin samochodowych
Założeniem tej idei jest wydzielenie obszaru miast, do którego można wjeżdżać wyłącznie pojazdami spełniającymi określone normy emisji spalin. Miasta, które wprowadziły to ograniczenie to miasta niemieckie, takie jak Frankfurt Nad Menem, Berlin, Kolonia. Samochody poruszające się w obszarze tych miast muszą posiadać specjalną nalepkę na przedniej szybie auta, która określa normę emisji spalin. Na ten moment do centrów tych miast mogą wjeżdżać samochody spełniające normę emisji spalin Euro 4 lub wyższą. Odstępstwem od tej reguły są sytuacje losowe, na przykład dojazd do szpitala. Wprowadzenie strefy ograniczonej emisji spalin ma na celu zmotywować ludzi do zakupu ekologicznych samochodów. Obecnie w Europie jest ponad 200 takich stref, z czego ponad 50 obowiązuje w samych Niemczech.
Opłaty za wjazd do centrów miast
Pobieranie opłat za wjazd do miasta to kolejny sposób na walkę z zanieczyszczeniem powietrza. Według tej koncepcji bez opłat do miast mogłyby wjeżdżać jedynie samochody napędzane paliwami alternatywnymi, na przykład energią elektryczną. Obecnie z takiego rozwiązania korzystają trzy stolice europejskie – Londyn, Sztokholm i La Valetta stolica Malty. W Polsce ustanowienie płatnego wjazdu do centrów miast wydaje się być kwestią czasu, bowiem rząd przyjął ustawę zezwalającą polskim samorządom pobieranie opłaty za wjazd do tzw. strefy czystego transportu.
Opodatkowanie samochodów od emisji spalin
W niektórych krajach w europejskich w celu nakłaniania właścicieli do wymiany starszych pojazdów na bardziej ekologiczne zostało wprowadzone opodatkowanie samochodów od emisji spalin samochodowych. Takie opodatkowanie przybiera różne formy: od bardziej po mniej restrykcyjne. Wysokość podatku uzależniona jest od poziomu emisji CO2.
Rozwiązania wspierające kupno nowych samochodów
Zamiast stosowania rozwiązań obciążających budżet w postaci opłat i podatków, dobrą metodą na walkę z zanieczyszczeniami pochodzącymi z transportu wydaje się zachęcanie do zakupu nowych, bardziej ekologicznych pojazdów. Takie rozwiązania stosowane są, na przykład na terenie Austrii, gdzie właściciele pojazdów, które emitują niski poziom CO2 dostają dodatkowo 300 euro “premii”. Na terenie Luksemburga w przypadku zakupu nowego ekologicznego samochodu, kupujący dostaje “premię” w wysokości nawet 5000 euro.
Wasze najnowsze komentarze